Afazi Tedavisi

Konuşma bozukluğu (Afazi) nedir?

Konuşma yetisinin beyindeki geçirilmiş bir hastalık, enfarktüs, kanser veya travma sonucu kaybolmasıdır.

Konuşma bozukluğu sadece afazi midir?

Hayır, afazi dışında başka konuşma bozuklukları da vardır ancak bunların içinde en sık görüleni afazi olduğu için çoğunlukla hepsi afazi adı altında anlatılır.

Afazi hastanın sadece konuşamaması mıdır?

Hayır. Lisanımınız 5 ana kısımdan oluşmaktadır, bunlar anlama, okuma, yazma, isimlendirme ve tekrarlamadır. Bunlardan her hangi birinin ya da bir kaçının bozulması afazi olabilir. Örneğin akıcı bir şekilde konuşan ama sizi anlamayan, sorulan hiçbir soruya doğru cevap vermeyen bir hasta ile her şeyi anlayan ama okuyamayan yazamayan bir hasta farklı afazi tiplerine sahip olabilir.

Kaç çeşit afazi tipi vardır?

Kabaca afaziler akıcı konuşanlar ve tutuk konuşanlar (hiç konuşamayan hastalar da bu gruba dahildir) olmak üzere ikiye ayrılır. Akıcı afazilerin kendi içinde 5 alt tipi, tutuk afazilerin de 4 alt tipi mevcuttur. Ancak belli başlı bu konuşma bozuklukları dışında önceden geçirilmiş hastalık ve ya travma durumuna göre yada beyindeki hasarın durumuna göre başka alt tipler de olabilir.

Bir hastada gelişen afazinin tipi nasıl belirlenir?

Lisanın tüm özellikleri, başka bir deyişle anlama, okuma, yazma, isimlendirme ve tekrarlama ayrıntılı olarak bakılıp afazi tipi belirlenebilir. Bunun için Türkiye’de Türk diline uygun geliştirilmiş testler kullanılabilir.

Türk diline uygun kaç afazi testi vardır?

Türk dili ve kültürüne uygun 3 test mevcuttur. Bunlar Ege Afazi testi (Prof. Dr. Funda Atamaz Çalış, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD), Gülhane Afazi testi (Prof. Dr. Oğuz Tanrıdağ, Gülhane Askeri Tıp Fakültesi Nöroloji AD) ve Afazide Dil Değerlendirme Aracıdır (Doç.Dr.İlknur Maviş, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Dil ve Konuşma Terapistliği AD, Eskişehir).

Afazi tedavi edilebilir mi?

Evet edilebilir. Bunun için kullanılabilen birçok ilaç olmasına karşın asıl tedavi rehabilitasyondur. Yapılan bilimsel araştırmalarda afazi rehabilitasyonunun kesin olarak etkili bir tedavi olduğu kanıtlanmıştır.

Afazi nasıl tedavi edilir?

Öncelikle lisanın neresi bozulduğu tespit edilir, bozukluk durumu ve derecesine göre bu konuda uzman kişilerce tedavi planı yapılır. Bunun için terapist ile yüz yüze rehabilitasyon uygulanır.

Son yıllarda en popüler tedavi seçeneklerinden biri tüm dünyada bilgisayar programlarıdır. Afazik hastalar için geliştirilmiş farklı bilgisayar programları ve oyunları mevcuttur, tedavide bunlardan da yararlanılabilir.

Yeni gelişmeye başlayan ve en umut verici tedavi yolu ise transkranial manyetik stimülasyon (TMS) tedavisidir. Bu tedavi kafatası cildi üzerine tutulan metal bir levha üzerinden geçen elektrik akımı sonucu oluşan manyetik alan ile beynin uyarma işlemidir. Afazi rehabilitasyonu ile eş zamanlı olarak uygulanan TMS tedavisi iyileşme umudu olmayan uzun yıllardır afazisi olan hastalarda bile iyi sonuçlar vermektedir.

Kaynaklar:

1. Atamaz F, Yağız On A, Durmaz B. Ege Aphasia Test: Description of the Test and Performance in Normal Subjects. Türk. Fiz. Tıp Rehab. Derg., 2007;53, 5-10.
2. Calis Atamaz F, Yağız On A, Durmaz B. Validity and Reliability of a New Test for Turkish-Speaking Aphasic Patients: Ege Aphasia Test . Neurorehab 2013;32(1):157-63
3. Tanrıdağ O, Afazi, Nobel Tıp Kitabevleri LTD ŞTİ, 1995, 3.Baskı, S:51-66
4. Mavis I, Colay K, Topbas S, Tanrıdag O. Gülhane Afazi Testi-2’nin (GAT-2) standardizasyon ve geçerlik- güvenirlik çalısması, Türk Nöroloji Dergisi. 2007;14,4-6.
5. Bülent Toğram. Sağlıklı ve İnmeli Bireylere Uygulanan Afazide Dil Değerlendirme Aracı’nın Geçerlik, Güvenirlik Ve Standardizasyon Çalışması. Anadolu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Dil ve Konuşma Terapistliği Anabilim Dalı, Tez Çalışması, 2008
6. Brady MC, Kelly H, Godwin J, Enderby P. Speech and language therapy for aphasia following stroke. Cochrane Database Syst Rev. 2012 May 16;5:CD000425.
7. Cappa SF. The neural basis of aphasia rehabilitation: Evidence from neuroimaging and neurostimulation. Neuropsy Rehab 2011, 21 (5), 742–754
8. Naeser MA, Martin PI, Nicholas M, Baker EH, Seekins H, Kobayashi M, Theoret H, Fregni F, Maria-Tormos J, Kurland J, Doron KW, Pascual-Leone A. Improved picture naming in chronic aphasia after TMS to part of right Broca’s area: An open-protocol study. Brain Lang 2005; 93, 95–105.